Tadeusz Różewicz hör till dem som har erfarenhet av det våldsamma 1900-talets tragedier. För honom är skrivandet och läsandet ett sätt att överleva som för många andra författare som behandlats i denna blogg. Man måste skriva även om ingen läser. Man måste få något slags struktur och mönster i det man upplevt.
Själv har jag i offentligheten skrivit om hur det är att mista sina barn, att berövas dem med våld. Hur det är att bli offer för en enskild mänskas hat och för det institutionella våld, vars maskineri satts igång genom hennes försorg.
Kan detta vara sant? Kan man verkligen göra så? Kan en mänska behandla en annan så, med en så utstuderad ondska? När livet är en mardröm kan papperet och pennan hjälpa att fördriva tiden tills tröttheten och sömnen igen för en stund jagar förtvivlan på flykten.
Tadeusz Różewicz skriver:
W środku życia
Po końcu świata
po śmierci
znalazłem się w środku życia
stwarzałem siebie
budowałem życie
ludzi zwierzęta krajobrazy
to jest stół mówiłem
to jest stół
na stole leży chleb nóż
nóż służy do krajania chleba
chlebem karmią się ludzie
człowieka trzeba kochać
uczyłem się w nocy w dzień
co trzeba kochać
odpowiadałem człowieka
to jest okno mówiłem
to jest okno
za oknem jest ogród
w ogrodzie widzę jabłonkę
jabłonka kwitnie
kwiaty opadają
zawiązują się owoce
dojrzewają
mój ojciec zrywa jabłko
ten człowiek który zrywa jabłko
to mój ojciec
siedziałem na progu domu
ta staruszka która
ciągnie na powrozie kozę
jest potrzebniejsza
i cenniejsza
niż siedem cudów świata
kto myśli i czuje
że ona jest niepotrzebna
ten jest ludobójcą
to jest człowiek
to jest drzewo to jest chleb
ludzie karmią sie aby żyć
powtarzałem sobie
życie ludzkie jest ważne
życie ludzkie ma wielką wagę
wartość życia
przewyższa wartość wszystkich przedmiotów
które stworzył człowiek
człowiek jest skarbem
powtarzałem uparcie
to jest woda mówiłem
gładziłem ręką fale
i rozmawiałem z rzeką
wodo mówiłem
dobra wodo
to ja jestem
człowiek mówił do wody
mówił do księżyca
do kwiatów deszczu
mówił do ziemi
do ptaków
do nieba
milczało niebo
milczała ziemia
jeśli usłyszał głos
który płynął
z ziemi wody i nieba
to był głos drugiego człowieka
Detta är en blogg.
Här slutar bloggen idag.